مقدمه

با كمی تامل به تاریخ صنعت و تغییر و تحولات به وجود آمده در علم بشری در طی این سالها و پس از انقلاب صنعتی می بینیم كه بشر همواره از علم به عنوان یك فاكتور بسیار مهم در جهت پاسخگویی به بسیاری از مجهولات دنیای اطراف خود بكار می برد . و همچنین از علم خود در جهت ایجاد راحتی و انجام سریع‌تر امور و در نهایت سرعت بخشیدن به زندگی انسان بهره برده و می برد و در این میان یكی از آن ابزاری كه در سایه تلاش علمی بشر در خدمت انسان به كمك تعلق بشر در آمده صنعت ساخت و طراحی و نصب آسانسور است كه نقش بسزائی در بسیاری از امور زندگی و كمك به انسان دارد . مانند حمل بارهای سنگین و حمل بارهای بیمارستانی و حمل مسافرین در ساختمان بالای 5 طبقه به ویژه آسمان خراش و برج ها و حمل مصالح و بسیاری از كارهایی كه در صورت نبودن آن، انسان می بایستی رنج محنت بسیار متحمل می شد برای انجام آن.

تعریف آسانسور :

آسانسور وسیله ای دائمی برای بالا بردن بین و سطح توقف یا بیشتر است. این وسیله شامل كابین برای حمل مسافرین و یا بار است كه حداقل قسمتی از آن در داخل ریلهای راهنمای صلب كه به صورت عمودی با مورب با زاویه كمتر از درجه نسبت به محور قائم نصب شده حركت می كند .

طبقه بندی آسانسورها بر اساس نوع رانش :

1-آسانسور برقی

2-آسانسور هیدرولیكی

3-آسانسور پنوماتیكی

ویژگی های آسانسور هیدرولیک :

آسانسورهای هیدرولیک در ظرفیت های مختلف با طول مسیر حركت كم به كار گرفته می شوند و معمولاً در ظرفیت های بالا نسبت به انواع كششی مقرون به صرفه تر می باشند ، حركت نرم و روان و قابلیت تنظیم سرعت ، دقت توقف در تراز طبقه ، شروع و خاتمه حركت بدون شوك از مزایای این نوع آسانسورها می باشد . عدم نیاز به پیش بینی موتورخانه در بالای چاه و امكان قرار دادن آن در فضای دورتری از چاه نیز از مزیتهای این نوع می‌باشد .

سیستم محركه آسانسورهای هیدرولیك می تواند از نوع مستقیم یا غیرمستقیم باشد . در نوع مستقیم جك مستقیماً به یوك كابین متصل می گردد و در نوع غیرمستقیم از طریق حركت سیم بكسل متصل به یوك كابین موجب جابجایی آن می شود در صورتیكه سیستم از نوع مستقیم باشد جك باید دارای شیر اطمینان مخصوص باشد در صورتیكه از نوع غیرمستقیم باشد كابین باید مجهز به سیستم ترمز اضطراری (پاراشوت) و كاورنر باشد .

در صورتیكه بیش از یك جك برای جابجایی كابین بكار رود باید بنحوی به همدیگر مرتبط شوند كه فشار روغن آنها همواره یكسان باشد .

در صورتیكه آسانسور هیدرولیك از نوعی باشد كه نیاز به حفر چاه جهت استقرار جك باشد باید پیش بینی لازم جهت حفر این چاه به عمل آید .

چاه جك (در صورت وجود) باید نسبت به نفوذ آب مقاوم شده و با دقت شاقولی 25 میلی متر در ارتفاع 3 متر اجرا گردد .

ابعاد و نحوه اجرای چاه جك و یا سازه های مختلف اطراف چاه آسانسور (متناسب با نوع جك و سیستم حركت كابین) باید از شركتهای معتبر آسانسور اخذ شود .

آسانسور برقی ممكن است دارای :

الف : رانش كششی (Traction Drive) : كه سیم بكسل را بعلت اصطكاك با شیارهای قلكه كششی كه متصل به گیربكس است به حركت در می آید .

ب : رانش مثبت : كه آسانسور توسط زنجیر یا سیم بكسل بعلل دیگری غیر از اصطكاك بحركت در می آید .

پ : رانس با موتور مغناطیسی خطی (LSM) : كه نیروی محرك به توسط كویلهائی كه بطور خطی آرایش داده شده اند بطور مستقیم یا غیرمستقیم به كابین یا ورزنه تعادل اعمال شود .

قطعات اصلی آسانسورهای الكتریكی عبارتند از :

الف)وسایل تعلیق كاری كابین وزنه تعادل كه می تواند سیم بكسل فولادی و یا زنجیر باشد .

ب)وسیله رانش كه محرك آسانسور است و شامل :

– موتور الكتریكی

– گیربكس

– ترمز

– فلكه كششی و یا دنده زنجیر

– شاسی ماشین – كوپلینگها، محورها ، یاتاقانها

پ)كابین كه مسافرین و یا بار را حمل می كند، شامل یوك ، كه چهار چوبی فلزی است و كابین از طریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، كف كابین كه بار را نگهداری می كند و بدنه كابین به كف متصل است .

قطعات دیگرعبارتند از :

– سیستم تعلیق

– راهنماها كه باعث هدایت كابین در مسیر حركت خود می شود .

– سیستم ایمنی

– درب كابین و محرك درب

ت)وزنه تعادل كه برای جبران وزن كابین و قسمتی از ظرفیت بكار می رود .

ث) چاه آسانسور (Hoist Way)

این فضا قسمتی یا تماماً پوشیده است و از كف چاله تا سقف (كف موتورخانه) ادامه دارد در این فضا كابین و وزنه تعادل حركت می كنند و شامل ریلهای راهنما برای كابین و وزنه تعادل و درهای طبقات و ضربه گیر در كف چاه می باشد .

ج)سیستم ایمنی

یك وسیله مكانیكی است كه در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بكسل (زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاهداشتن كابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت كابین در جهت پائین رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز كند این مكانیز عمل می نماید ، عملكرد این مكانیزم توسط گاورنر كه معمولاً در موتورخانه است شروع می شود .

چ)ضربه گیرها

كابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهك گذشته و امكان برخورد با كف چاهك پیش می آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممكن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود كه بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرژی جنبشی كابین یا وزنه تعادل را جذب كرده (نوع فنری) و یا مستهلك نماید .

ح)تجهیزات الكتریكی

كه شامل امكانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد .

خ)سیستم كنترلی